Eigenlijk hebben we in Europa geen enkele rivier meer. Het zijn gekanaliseerde stromen met een overvloed aan dammen, sluizen en andere obstakels. Tot die conclusie komt de Italiaanse universiteit Politecnico di Milano na een studie van 1,65 miljoen kilometer aan rivieren in 36 Europese landen.
De cijfers zijn indrukwekkend. Europa kent 1,2 miljoen barrières in de vorm van stuwdammen, dammen en sluizen. Gemiddeld vloeit een rivier maar 108 meter vrij tussen twee menselijke hindernissen. Dat maakt Europa tot het sterkst gefragmenteerde rivierennetwerk ter wereld, aldus de studie, gepubliceerd in Nature.
Sluizen en getrapte stroomversnellingen zijn goed voor ongeveer 31,7 procent van de barrières, stuwen ongeveer 30 procent en kanalisatie onder wegen ongeveer 17 procent.
Het meest gefragmenteerd zijn de rivieren in Nederland, waar 19,4 obstakels per kilometer rivier zijn aangelegd. Het meest vrij vloeien de rivieren in Scandinavië, hoewel ook daar de mens flink heeft ingegrepen. Daar doen rivieren vaak dienst als waterkrachtcentrale. De Scandinaviërs bouwen meer van dergelijke obstakels om hun klimaatdoelen te halen.
Er is geen Europees register voor rivierobstakels, daarom is het aantal altijd onderschat. Eerdere studies vermeldden 61 procent minder hindernissen. Toch vormen al deze menselijke objecten ons continent. Ze zorgen dat vissen het minder goed doen, rivieren een andere loop hebben dan eerder en we soms niet meer kunnen varen.