Welk land heeft de grootste rol gespeeld bij het winnen van de Tweede Wereldoorlog? Die vraag stelden psychologen van de universiteit van het Duitse Regensburg aan proefpersonen in voormalige deelnemende landen. Mensen moesten het aandeel van de verschillende geallieerde machten daarbij in een percentage uitdrukken.
Opmerkelijk: ieder land overschat de eigen rol dramatisch. Wie alle antwoorden bij elkaar optelt komt zelfs op 309 procent. De grootste overdrijvers zijn de Russen. Zij denken gemiddeld dat Rusland (vroeger de Sovjet Unie) voor 75 procent verantwoordelijk is voor het verslaan van Duitsland en Italië.
Maar alle landen overdrijven, de Britten zien zichzelf als verantwoordelijk voor een derde van de overwinning, Nieuw-Zeeland claimt ondanks een bescheiden rol nog altijd 14 procent.
‘Nationaal narcisme’ noemen de onderzoekers deze eigenschap. Het komt door een verschijnsel dat ze ‘beschikbaarheidsdenken’ noemen. Je hoort in boeken en op televisie het meest over de rol van jouw land – zeker in een land als Rusland – en dus zie je die rol in vergelijking als het grootst.
De Russen mogen zichzelf dan overschatten, andere naties onderschatten hen. Internationaal schatten mensen de rol van de Sovjet Unie op 20 procent, net na de VS met 30 procent. In werkelijkheid waren 10 van de 14,5 miljoen gesneuvelde soldaten in de oorlog uit de Sovjet Unie. Voor de VS is dat 400.000. Dat zou de Russen voor ongeveer twee derde verantwoordelijk maken.
Toch is het aantal gesneuvelden een slechte maatstaf. Sommige landen waren zuiniger met hun soldaten dan andere. Ook vochten niet alle landen even lang en op dezelfde fronten, met dezelfde risico’s. De echte percentages inschatten is erg moeilijk.