Niets is veranderlijker dan het weer. Erwin Krol heeft zijn baan te danken aan dat gegeven. Dat komt omdat wind zorgt dat weer constant van A naar B wordt geblazen. Dat gebeurt op kleine schaal, met de wolkjes boven je hoofd, maar ook op grote schaal, met complete klimaatsystemen.
Bij dat laatste speelt de straalstroom een grote rol. Dat is een zeer harde wind die op een kilometer of tien over de aarde blaast. Deze ‘lopende band’ van lucht speelt een grote rol bij het ontstaan van zaken als de moessons en tropische orkanen. Het is dankzij deze wind dat Europa soms erg warm zomerweer heeft. Zuidelijk van de straalstroom is het meestal warm, noordelijk van de stroom is het meestal koud.
Maar de straalstroom heeft last van een opstopping, zo zeggen verschillende wetenschappers. Soms kan de harde wind in een soort draaikolk terecht komen, een Rossby Wave. Als dat gebeurt, dan blijft weer op één plek ‘hangen’ en is het weerbericht iedere dag hetzelfde.
Momenteel is dat geval door een grote Rossby Wave boven Mongolië. Daardoor ontstaan er hittegolven (en bosbranden) in Moskou en Japan en blijft het maar regenen in Pakistan. Ook zorgt het voor zeer mild zomerweer bij ons.
Dankzij zo’n Rossby Wave wordt bovendien warme lucht naar het noorden gezogen, terwijl kouder, natter weer veel zuidelijker voorkomt. Zo is lucht uit Afrika boven Rusland terecht gekomen, terwijl vochtige lucht uit het poolgebied de moesson in Pakistan versterkt.
De gevolgen zijn bekend: temperaturen van 40 graden in Moskou en duizenden doden in de stroomdalen van Pakistan. Wanneer de Rossby Wave oplost, is onbekend. Dit fenomeen is onvoorspelbaar en kan heel lang aanhouden of van de ene dag op de andere oplossen in het niets.