Opmerkelijk onderzoek uit Zweden. De mate waarin mensen onzin geloven, hangt sterk samen met hun politieke voorkeuren. Vooral zij die stemmen op het Zweedse equivalent van GroenLinks en zeer conservatieve mensen zijn bereid diepzinnigheid en waarheid te zien, terwijl het aantoonbaar onzin is.
Het onderzoek, van Linköping Universiteit, legde een panel van bijna duizend Zweden een aantal uitingen voor. Daaronder kloppende zinnen als ‘de leraar kan de deur openhouden, maar het is de leerling die er doorheen moet gaan’. Maar ook onzinnige uitingen als ‘jouw beweging transformeert universele observaties’.
De vraag was eenvoudig, welke van deze zinnen zijn diepzinnig en onthullen een hogere waarheid?
De uitkomsten waren deels zoals je zou verwachten. Mensen met minder analytische vermogens hechten vaker waarde aan onzin, dan scherpzinnige en kritische denkers. Ook erg spirituele mensen en zij met een zeer gesloten wereldbeeld denken vaker dat onzin eigenlijk een waarheid is.
Maar er zat ook een duidelijke politieke component aan. Veel mensen die de Zweedse versie van GroenLinks stemmen, bleken bereid om diepgang te zien in humbug. Dat verbaasde de onderzoekers, een soortgelijk Amerikaans onderzoek toonde aan dat daar juist Trump-aanhangers met boter en suiker in bullshit tuinden. Niemand die hen zal verwarren met Zweedse bloemenkinderen.
Hoe is deze uitkomst te verklaren? Het gaat misschien om een ‘onkritische openheid ten opzichte van nieuwe ideeën’, zo schrijven de onderzoekers zelf. En een ‘meer intuïtieve cognitieve methode’ bij de stemmers op GroenLinks. Wetenschappelijke taal voor naïeve schapen die achter iedere nieuwe messias aanhollen. Daar schrokken de onderzoekers zo van, dat ze direct aankondigden het fenomeen nader te gaan onderzoeken.
(Personality and Social Psychology Bulletin)