De Europese Unie heeft het meest ambitieuze klimaatdoel tot nu toe vastgesteld, klimaatneutraal worden in 2050. Maar één land wil niet meedoen: Polen. De reden heet Belchatów. Deze bruinkool gestookte centrale, 500 kilometer oostelijk van Berlijn, is de meest vervuilende van het hele continent. Ze stoot in haar eentje zelfs meer uit dan landen als Ierland en Slowakije.
Elk jaar hakken machines 45 miljoen ton bruinkool uit de omringende open mijnen. Via lange transportbanden verdwijnt dit laagcalorische materiaal in de verbrandingskamers om stroom op te wekken voor een groot deel van Polen. Tussen de 30 en 40 miljoen ton klimaatschadelijke CO2 komt daarbij vrij in de atmosfeer. De centrale is echter ook de grootste werkgever in de omgeving. Polen is zelf eigenaar van de centrale.
In de huidige mijn zit nog kolen tot 2035, maar de omgeving kent nog veel grotere bruinkoolvoorraden. Daarom verwacht Polen dat de centrale nog vele decennia open zal zijn. Het is een goedkope bron van stroom en stadsverwarming. Het land zegt geen geld te hebben voor de transitie naar hernieuwbare bronnen als zonne- en windenergie en staat sceptisch tegenover klimaatverandering.
De rest van Europa wil in 2050 klimaatneutraal zijn, Polen heeft voorgesteld dat doel pas twintig jaar later te halen.
Het stad Belchatów is ook dol op de centrale, ondanks de penetrante lucht van bruinkool die permanent in de straten hangt. Vanaf het moment dat de centrale opende in de jaren tachtig, is het economisch goed gegaan. Ook legde de gemeente met geld van de centrale parken aan om de leefomgeving prettiger te maken.