Wie slecht of te weinig slaapt, heeft het veel moeilijker om af te vallen. Dat zeggen Zweedse onderzoekers die zagen dat zelfs een nacht zonder slaap al een significant effect heeft op spieren en vetweefsel. Structureel slaapgebrek, bijvoorbeeld door te veel licht of een slecht bed, maakt helemaal dik. Een nieuw matras kan dus wonderen doen voor je figuur.
Onderzoekers van de universiteit van de Duitse stad Keulen hadden al ontdekt dat er een fenomeen bestaat dat ze ‘vermoeidheidstrek’ noemen. Kort en goed: slaaptekort leidt tot zin in junkfood. Mensen gaan meer eten en ze krijgen daardoor meer vetweefsel, vooral als ze vlak voor bedtijd gaan schransen. Maar ook in het lichaam zelf is slaapgebrek een signaal voor het aanmaken van vetreserves.
Hoewel slaapgebrek al een tijdje in verband wordt gebracht met obesitas, diabetes en spieratrofie, zijn wetenschappers nu in staat om met moderne technieken voor het eerst directe weefselveranderingen te detecteren. Zo kunnen ze real time zien hoe vet wordt opgeslagen en spieren worden afgebroken.
Voor het onderzoek moesten vijftien gezonde vrijwilligers de hele nacht wakker blijven. Na die slapeloze nacht veranderde hun stofwisseling aanzienlijk, zagen de onderzoekers. Het lichaam wil energie opslaan en nieuwe vetcellen vormen. Maar er is meer, het spierweefsel houdt op glucose te gebruiken als krachtbron. In plaats daarvan beginnen de spieren zichzelf langzaam te verteren, zo zagen de onderzoekers van de Universiteit van Uppsala.
Het brein is waarschijnlijk de grote aanjager van deze negatieve gebeurtenissen. Als we slaapgebrek ontwikkelen, krijgen de hersenen een steeds grotere energiebehoefte. Daarom geeft het brein stresshormonen af, waardoor de spieren stoppen met het gebruik van glucose, de normale brandstof. Door de stress gaat het vetweefsel in de ‘opslagstand’ om klaar te zijn voor de volgende periode van slaapgebrek. Dan is er immers weer energie nodig. Om het nog erger te maken, heb je na die doorwaakte nacht ook nog last van een vreetkick.
Slaaptekort, zo concludeerden de wetenschappers, stelt een mechanisme in werking dat mannen (en waarschijnlijk vrouwen) laat hunkeren naar lekkere hapjes. En dan vooral ongezonde hapjes, want de proefpersonen hadden het meeste geld over voor ongezond voer als hamburgers en friet.